Hieronder is een overzicht gegeven van de niet geraamde risico’s. Per onderdeel is een bedrag ingeschat voor het risico dat zich kan voordoen. Dit bedrag wordt vervolgens vermenigvuldigd met de kans dat het risico zich voordoet (zeer klein =10%, klein = 30%, gemiddeld = 50%). Als de kans groter is dan 50% wordt hiervoor een bedrag in de begroting geraamd.
Het onderscheid tussen incidentele en structurele risico's wordt naar aanleiding van een overleg met de provincie niet meer gemaakt. We hebben de risico's op basis van actuele ontwikkelingen geactualiseerd en als volgt bepaald:
Nr. | Omschrijving | Bedrag | Kans | Risicobedrag | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Gronden bij de gemeente | 3.400.000 | 50% | 1.700.000 | ||
2 | Vastgoed | 2.000.000 | 50% | 1.000.000 | ||
3 | Decentralisaties/sociaal domein | 200.000 | 50% | 100.000 | ||
4 | Gemeenschappelijke Regelingen | 1.300.000 | 50% | 650.000 | ||
5 | Accres Gemeentefonds | 1.500.000 | 10% | 150.000 | ||
6 | Grondexploitatie grondbedrijf | 180.000 | 30% | 54.000 | ||
7 | Verlofstuwmeer | 100.000 | 50% | 50.000 | ||
8 | Btw-compensatiefonds | 200.000 | 50% | 100.000 | ||
9 | Leningen BBZ | 150.000 | 50% | 75.000 | ||
10 | Verzekeringen | 200.000 | 30% | 60.000 | ||
11 | Juridische procedures | 200.000 | 50% | 100.000 | ||
12 | Garantieverplichtingen | 250.000 | 10% | 25.000 | ||
13 | Rente | 150.000 | 30% | 45.000 | ||
14 | Bodemsanering | 100.000 | 30% | 30.000 | ||
15 | Planschade | 100.000 | 30% | 30.000 | ||
16 | Cybercrime | 3.500.000 | 10% | 350.000 | ||
17 | Arbeidsmarktproblematiek | 500.000 | 50% | 250.000 | ||
18 | Inflatie > stelpost indexatie | 2.000.000 | 50% | 1.000.000 | ||
Totaal | 16.030.000 | 5.769.000 |
Algemeen
Ten opzichte van de jaarrekening 2022 en de begroting 2023 zijn de risico's toegenomen. Dit komt vooral door het inschatten van nieuwe risico's namelijk de arbeidsmarktproblematiek en
het risico van de inflatie, voor zover de in de begroting opgenomen stelpost voor indexatie onvoldoende blijkt te zijn. Daarnaast zijn enkele bestaande risico's geactualiseerd.
De nieuwe en belangrijkste bestaande risicobedragen worden hierna toegelicht.
Gronden bij de gemeente (1)
Dit betreft de boekwaarde van de gronden die nog niet in productie zijn genomen (de Nog niet In Exploitatie Genomen Gronden (NIEGG)) en de overige gronden zoals cultuurgronden. De NIEGG zijn wel aangekocht met de bedoeling om deze te zijner tijd te ontwikkelen en in het Grondbedrijf op te nemen. Het grootste risico met betrekking tot deze gronden is dat één of meerdere plannen niet in productie kan worden genomen en dat de actuele boekwaarde moet worden verlaagd tot bijvoorbeeld de landbouwwaarde.
In het verleden is het risicobedrag berekend op basis van de restant boekwaarde van de nog niet in productie genomen gronden. Dit is een algemene methode. In deze begroting hebben we specifiek beoordeeld welke gronden niet tegen landbouwwaarde zijn gewaardeerd en waar de gemeente een risico loopt op afwaardering. Deze specifieke methode geeft beter inzicht in de risico's dan de algemene methode.
Het bedrag waarover we risico's lopen bedraagt € 3,4 miljoen. Dit betreft o.a. het Strijkijzer en de gronden voor dagrecreatie in Borger. Voor deze specifieke gronden maken we een visie Borger West en daarna zal blijken welke mogelijkheden en kansen, maar ook welke risico's er voor deze gronden zijn.
Het risico dat een plan niet in productie wordt genomen en moet worden afgewaardeerd wordt gezien als gemiddeld (= 50%) waardoor voor dit onderdeel, conform vorig jaar, een bedrag van € 1.700.000 als uiteindelijk risico wordt geraamd.
Vastgoed (2)
De gemeente bezit zowel maatschappelijk als strategisch vastgoed. Dit vastgoed kan soms ‘onder water’ staan wanneer de boekwaarde hoger is dan de marktwaarde. Het risico bestaat dat op de boekwaarde van deze strategische gronden en panden moet worden afgeboekt als gevolg van een lagere marktwaarde. De boekwaarde van strategisch vastgoed gronden en panden bedraagt € 2 miljoen. Het risico op afwaardering is 50%, zodat het risico, conform vorig jaar, € 1 miljoen bedraagt.
Decentralisaties / Sociaal Domein (3)
De budgetten van de Wmo en Jeugd zijn niet standaard geïndexeerd. De huidige ramingen hebben financiële risico’s. Voor een groot deel is er sprake van een openeinderegeling. We schatten de kans op overschrijdingen van het Sociaal Domein op 50%. We schatten ten opzichte van voorgaand jaar het risico gelijk in, namelijk op € 200.000.
Gemeenschappelijke Regelingen (4)
Met betrekking tot de Gemeenschappelijke Regelingen loopt de gemeente het risico dat hogere financiële tekorten achteraf door de deelnemende gemeenten moeten worden bijgepast. Dit risicobedrag wordt jaarlijks geactualiseerd op basis van onze bijdrage aan de 7 belangrijkste Gemeenschappelijke Regelingen (VRD, GGD, RUD, Emco, Wedeka, Recreatieschap Drenthe en Publiek Vervoer).
Het risicobedrag wordt ingeschat op 25% (= € 1.300.000) van het totaalbedrag van afgerond € 5,2 miljoen dat in 2024 aan de 7 genoemde Gemeenschappelijke Regelingen als gemeentelijke bijdrage is verschuldigd. De kans dat het risico zich voordoet wordt ingeschat op 50% (= € 650.000).
Accres Gemeentefonds (5)
Inmiddels zijn de effecten van de herziening gemeentefonds bekend geworden. Daaruit blijkt dat Borger-Odoorn een voordeelgemeente is. Het gemeentefonds blijft echter schommelen door de wisselende accressen. Het Rijk heeft inmiddels bekend gemaakt dat het volume-accres bevroren is t/m 2025. Daarmee is het risico voor de komende jaren beperkt. Toch hebben gemeenten momenteel last van het ravijn jaar 2026 waarin de algemene uitkering een forse terugval kent. Zodoende hanteren we een risicobedrag van € 1.500.000 en een kans van 10%.
Grondexploitatie Grondbedrijf (6)
De bestemmingsplannen in exploitatie, inclusief de in exploitatie genomen bedrijventerreinen, hebben begin 2024 een totale boekwaarde van afgerond € 1,8 miljoen. Voor een verwacht verlies op een plan moet direct een voorziening worden getroffen. Daar staat tegenover dat als er plannen in productie zijn waarop tussentijds winst kan worden genomen deze winstneming kan worden aangewend als compensatie voor het verwachte verlies.
Het risico voor deze plannen zouden wij willen maximeren op 10% van de boekwaarde. Voor 2023 geeft dit een risicobedrag van € 180.000 (10% van € 1,8 miljoen). De kans dat dit risico zich in het grondbedrijf daadwerkelijk voordoet wordt geraamd op 30%, dus € 54.000.
Cybercrime (16)
Het risico van cybercrime betreft het risico dat criminelen ongeautoriseerd toegang krijgen tot de data van organisaties en systemen platleggen waardoor deze niet meer bij hun eigen gegevens kunnen. Om weer toegang tot de eigen gegevens te krijgen wordt er vervolgens "losgeld" geëist. Ervaringscijfers leren dat de schade van een dergelijke aanval kan oplopen tot circa € 140 per inwoner. De kans dat een dergelijke aanval zich voordoet wordt ingeschat op 10%.
Arbeidsmarktproblematiek (17)
Een nieuw onderkend risico betreft het risico van de arbeidsmarktproblematiek. In de huidige arbeidsmarkt wordt het steeds lastiger om bepaalde vacatures in te vullen. De vraag is groot terwijl het aanbod onder druk staat. Het risico bestaat dat onze dienstverlening door deze ontwikkeling in gevaar komt en we hogere kosten moeten maken voor werving en selectie of externe inhuur.
Inflatie (18)
Een tweede nieuw onderkend risico is het risico van loon- en prijsstijgingen welke de in de begroting opgenomen stelpost voor indexatie overschrijden. We hebben het risico globaal geraamd op 5% van het niet geïndexeerde deel van de begrote lasten.