Om een oordeel te geven over de financiële positie van de gemeente zijn naast de berekening van het weerstandsvermogen de volgende belangrijke financiële kengetallen berekend.
Financiële kengetallen.
- De weerstandsratio;
- De schuldquote;
- De solvabiliteitsratio (vermogenspositie);
- De grondexploitatie;
- De structurele exploitatieruimte;
- De belastingcapaciteit.
Verhouding kengetallen in relatie tot de financiële positie
De provincie heeft een indeling gemaakt met een normering van deze kengetallen. De uitkomsten zijn ingedeeld in categorie A, B en C waarbij A het minst risicovol is en categorie C het meest risicovol. De volgende signaleringswaarden zijn bepaald:
Kengetal | A | B | C |
|---|---|---|---|
Weerstandsratio | > 1,4 | 1,4 - 0,8 | < 0,8 |
Netto schuldquote | < 90 | 90 - 130 | > 130 |
Netto schuldquote (gecorrigeerd) | < 90 | 90 - 130 | > 130 |
Solvabiliteitsratio | > 50 | 20 - 50 | < 20 |
Grondexploitatie | < 20 | 20 - 35 | > 35 |
Structurele exploitatieruimte | > 0 | 0 | < 0 |
Belastingcapaciteit | < 95 | 95 - 105 | > 105 |
De uitkomsten voor onze gemeente met betrekking tot het begrotingsjaar 2024 zijn hierna afgezet tegen zowel de afgelopen jaren als tegen de nog komende jaren. Voor de afgelopen jaren zien de cijfers er als volgt uit:
Kengetal 2024 | Score | Begroting | Rekening | ||
|---|---|---|---|---|---|
t.o.v. afgelopen jaren | 2024 | 2024 | 2023 | 2022 | 2021 |
Weerstandsratio | A | 3,50 | 4,23 | 3,69 | 3,37 |
Netto schuldquote | A | 50% | 39% | 22% | 36% |
Netto schuldquote (gecorrigeerd) | A | 45% | 34% | 17% | 32% |
Solvabiliteit * | B | 33% | 32% | 45% | 39% |
Grondexploitatie | A | 0% | 2% | 0% | 2% |
Structurele exploitatie | A | 4% | 3% | 9% | 5% |
Belastingcapaciteit (eigenaar) ** | B | 101% | 103% | 126% | 113% |
Belastingcapaciteit (huurder) *** | A | 54% | 54% | 54% | 49% |
*) Ten opzichte van de rekening 2022 is de solvabiliteit afgenomen met 12 procentpunten
tot 33%. Dit is met name veroorzaakt door de aantrekking van een langlopende lening per 2024, nodig om aan de kasgeldlimietregels te kunnen blijven voldoen.
**) De belastingcapaciteit zoals in de tabel weergegeven met 101% (100% is het gemiddelde) betreft de woonlasten (ozb, afval en riool) voor een eigenaar bewoner in onze gemeente. Daarmee staat onze gemeente op de 272 e plaats van de totaal 349 (deel) gemeenten (bron: Coelo atlas 2023).
***) De belastingcapaciteit voor een huurder valt voor onze gemeente veel gunstiger uit. Deze is 54%, waarmee onze gemeente op de 14 e plaats staat van de totaal 349 (deel) gemeenten (bron: Coelo atlas 2023).
Kengetal 2024 | Score | Begroting | |||
|---|---|---|---|---|---|
t.o.v. nog komende jaren | 2024 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 |
Weerstandsratio | A | 3,50 | 3,22 | 3,38 | 3,55 |
Netto schuldquote | A | 50% | 46% | 43% | 41% |
Netto schuldquote (gecorrigeerd) | A | 45% | 41% | 38% | 36% |
Solvabiliteit | B | 33% | 34% | 36% | 36% |
Grondexploitatie | A | 0% | 0% | 0% | 0% |
Structurele exploitatie | A | 4% | 5% | 3% | 3% |
Belastingcapaciteit (eigenaar) | B | 101% | 101% | 101% | 101% |
Belastingcapaciteit (huurder) | A | 54% | 54% | 54% | 54% |
De kengetallen in bovenstaand overzicht zijn voornamelijk gebaseerd op de geprognosticeerde balans. Deze balans is toegelicht in de paragraaf financiering.
Voor geïnteresseerden in de berekening van de kengetallen en de interpretatie daarvan volgt hierna een toelichting.
Weerstandsratio
Onder weerstandsratio verstaan we de middelen en mogelijkheden die de gemeente heeft om onverwachte, niet begrote kosten te kunnen dekken. De weerstandsratio wordt berekend door het totaalbedrag aan weerstandsvermogen te delen door het totaalbedrag van de risico’s. De berekening van de weerstandsratio (vermogen gedeeld door risico’s) levert als uitkomst een getal op (ratio).
Netto schuldquote
De netto schuldquote geeft een indicatie van de druk van de rentelasten en de aflossingen op de exploitatie. Bij de netto schuldquote worden de netto schulden gewogen ten opzichte van de baten. Met andere woorden, het geeft aan in hoeverre de begroting de schulden kan dragen.
Netto schuldquote gecorrigeerd
Om inzicht te krijgen in hoeverre er sprake is van doorlenen van gelden wordt de netto schuldquote gecorrigeerd voor de doorgeleende gelden.
Solvabiliteitsratio
De solvabiliteitsratio geeft inzicht in hoeverre de gemeente in staat is om aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Het aandeel van het eigen vermogen wordt afgezet tegen het totaal vermogen.
De solvabiliteit wordt berekend over de geprognosticeerde balans per 1 januari. De solvabiliteit 2024 is berekend aan de hand van de balans per 1 januari 2024. De begrote mutaties over 2024 (o.a. bijvoorbeeld VAR, WAR of bestemmingsreserves) zijn niet in de berekening van 2024 meegenomen en hebben effect op de balans van 1 januari 2025 en de solvabiliteit van 2025.
Grondexploitatie
Grondexploitatie kan een flinke impact hebben op de financiële positie van de gemeente. Deze ratio geeft aan in hoeverre de waarde van de gronden kan worden terugverdiend. Een ratio van 0 betekent dat er geen boekwaarde aanwezig is die moet worden terugverdiend. Een ratio van 35 betekent dat de grondexploitatie als kwetsbaar wordt ervaren.
Structurele exploitatieruimte
Dit cijfer helpt mee om te beoordelen welke structurele ruimte de gemeente heeft om de eigen lasten te dragen, of welke structurele stijging van de baten of structurele daling van de lasten daarvoor nodig is. Wanneer dit cijfer negatief is, betekent het dat het structurele deel van de begroting onvoldoende ruimte biedt om de lasten te blijven dragen. Bij een positief percentage zijn de structurele baten toereikend om de structurele lasten te dekken.
Belastingcapaciteit
De belastingcapaciteit geeft een indicatie van de totale woonlasten van een meerpersoonshuishouden in vergelijking tot het landelijk gemiddelde van het voorgaande jaar. Een laag percentage (kleiner dan 100%) betekent dat de gemeente eenvoudig meer opbrengsten uit belastingen zou kunnen verwerven. Of dit wel of niet gebeurt, is een beleidskeuze.